Od momentu powstania, firma Rolls-Royce ma związki z największymi nazwiskami współczesnej sztuki. Mistrzowie tacy, jak Salvador Dalí, Andy Warhol, Henri Matisse, Pablo Picasso, Christian „Bébé” Bérard i Cecil Beaton podróżowali samochodami Rolls-Royce.
Dame Laura Knight, pierwsza kobieta wybrana na pełnoprawną członkinię Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych, używała nawet Rolls-Royce’a jako mobilnego studia podczas wyścigów konnych na torach, takich jak Epsom i Ascot tworząc swoje prace we wnętrzu samochodu. Marka przyciągnęła również najbardziej znanych kolekcjonerów na świecie, między innymi Jacquelyn de Rothschild, Peggy Guggenheim i Nelsona Rockefellera.
Jednak to Phantom, flagowy model marki, który w 2025 roku obchodzi swoje stulecie, posiada najbliższe związki ze światem sztuki. Od momentu powstania i w swoich ośmiu wcieleniach, samochód ten był własnością jednych z najbardziej znanych twórców współczesnej historii. Sam Phantom był traktowany jako dzieło sztuki i wystawiany w galeriach na całym świecie – w rozpoznawalnych instytucjach, takich jak londyńska Saatchi Gallery i Smithsonian Design Museum w Nowym Jorku, po niezliczone niezależne galerie i przestrzenie wystawiennicze.
Ta trwała relacja między Phantomem a światem sztuki odzwierciedla długą tradycję twórczej wymiany. Na przestrzeni lat Phantom przyciągał najbujniejsze artystyczne wyobraźnie, prowadząc do spotkań równie nieoczekiwanych, co niezapomnianych.
SALVADOR DALÍ, KALAFIOR I ZAMROŻONY PHANTOM
Każdy, kto nosi imię Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí i Domènech, markiz Dalí z Púbol, z pewnością przyciąga uwagę. Ale hiszpański artysta, znany szerzej jako Salvador Dalí, i tak robił wszystko, by znaleźć się w centrum uwagi. Po tym, jak zszokował świat sztuki swoimi surrealistycznymi wizjami koszmarnych krajobrazów, chimerycznych zwierząt, sugestywnych potraw i topniejących zegarów, pragnął zaprezentować swoją ekstrawagancję i ekscentryczność szerszej publiczności.
Zimą 1955 roku został zaproszony na wykład na Uniwersytecie Paris-Sorbonne. Widział w tym doskonałą okazję do stworzenia artystycznego performansu. Dalí pożyczył od przyjaciela czarno-żółtego Phantoma i wypełnił go 500 kg kalafiorów.
Po szalonej przejażdżce ulicami Paryża swoim samochodem wypchanym kapustnymi warzywami, Dalí zatrzymał się przed uniwersytetem i z rozmachem otworzył drzwi Phantoma, wysypując kalafiory na zimny, grudniowy bruk. Ilu z 2000 uczestników zapamiętało jego wykład o „Fenomenologicznych aspektach paranoiczno-krytycznej metody” – to kwestia sporna. Jednak jego wejście na wykład przeszło do legendy.
Rolls-Royce Ghost Amber Roads inspirowany złotem północy
Na cześć tego bezczelnie surrealistycznego performansu, Rolls-Royce zlecił współczesnemu artyście stworzenie oryginalnego dzieła inspirowanego tym ekstrawaganckim, „kalafiorowym” momentem z udziałem Phantoma.
Rolls-Royce Phantom Extended Goldfinger – unikalne arcydzieło
To niezapomniane wydarzenie nie było jedynym przypadkiem, kiedy Dalí uwiecznił Phantoma. W ilustracji do książki Les Chants de Maldoror (Pieśni Maldorora) z 1934 roku, Dalí ukazał samochód w surrealistycznym pejzażu – uwięziony w lodowatym pustkowiu, jakby zamarznięty w rozpaczy. Obraz ten jest zarazem elegancki i niepokojący, doskonale oddający zdolność Dalíego do łączenia przepychu z absurdem.
ANDY WARHOL I WIĘCEJ NIŻ 15 MINUT SŁAWY
Dalí każdą jesień i zimę spędzał w Nowym Jorku, gdzie rezydował w apartamencie hotelu St. Regis na Manhattanie. To również tam, w 1965 roku, po raz pierwszy spotkał młodego artystę wizualnego – Andy’ego Warhola. Ten przełomowy moment w dziejach sztuki uwiecznił brytyjski fotograf David McCabe, który wspominał: „Dalí uczynił z całego spotkania teatr. Andy był przerażony”.
Warhol, który był postrzegany przez wielu jako naturalny następca Dalíego, stał się jedną z najbardziej wpływowych postaci sztuki XX wieku. W odróżnieniu od swojego mentora, Warhol był faktycznym właścicielem Phantoma – modelu z 1937 roku, przerobionego około 1947 na wersję shooting brake. W 1972 roku Warhol i jego szwajcarski agent, Bruno Bischofberger, przechodzili obok sklepu z antykami w Zurychu, gdzie samochód był wystawiony na sprzedaż. Warhol kupił go od razu i sprowadził do Nowego Jorku. Użytkował go do 1978 roku, kiedy sprzedał pojazd swojemu przyjacielowi i menadżerowi, Fredowi Hughesowi.
Na cześć wpływu, jaki pop-art miał na sztukę, Rolls-Royce zlecił współczesnemu artyście reinterpretację Phantoma w stylu, który wyniósł tę odważną estetykę ze Studia 54 do kulturowego mainstreamu.
DZIEŁO SZTUKI DLA KAŻDEGO MODELU PHANTOM: CHARLES SYKES I DUCH EKSTAZY
Tradycja artystycznej współpracy i związków z najsłynniejszymi twórcami świata sięga początków Rolls-Royce’a – to właśnie artysta wyrzeźbił najbardziej ikoniczny symbol marki.
Od 1911 roku samochody Rolls-Royce’a zdobi najbardziej rozpoznawalna figurka świata motoryzacji – Spirit of Ecstasy (Duch Ekstazy). Ten centralny filar tożsamości marki stworzył utalentowany i niezwykle płodny artysta Charles Robinson Sykes.
Po ukończeniu Royal College of Art w Londynie, w 1902 roku został zatrudniony przez Johna Douglasa-Scotta-Montagu, 2. barona Montagu z Beaulieu, do tworzenia ilustracji do jego magazynu The Car Illustrated. Później Montagu zlecił Sykesowi wykonanie serii obrazów przedstawiających jego Rolls-Royce’y Silver Ghost. Dzieła te przykuły uwagę Claude’a „CJ” Johnsona, pierwszego dyrektora handlowego Rolls-Royce’a, który zamówił sześć obrazów olejnych pokazujących Rolls-Royce’y przy operze, polu golfowym czy łowisku łososi – do katalogu firmy na lata 1910–1911.
Wkrótce potem CJ uznał, że marka potrzebuje oficjalnej maskotki, i zlecił Sykesowi wykonanie rzeźby inspirowanej greckim posągiem Nike z Samotraki, który podziwiał w Luwrze. Sykes oddał monumentalność oryginału, tworząc jednak postać bardziej eteryczną – odpowiadającą jego własnym doświadczeniom podróży Rolls-Royce’em. CJ był zachwycony efektem i w 1911 roku mianował Sykesa oficjalnym dostawcą figurki. Od tej pory Sykes osobiście nadzorował jej produkcję, a po jego śmierci w 1928 roku funkcję tę przejęła jego córka, Jo. Do 1948 roku, zanim produkcja trafiła do zakładów Rolls-Royce’a, każdy właściciel Phantoma mógł więc nieświadomie posiadać oryginalnego „Sykesa”.
Choć dziś kojarzony głównie z Rolls-Royce’em, Sykes był uznanym artystą. Jego prace znajdują się m.in. w zbiorach British Museum i Victoria and Albert Museum w Londynie.
PHANTOM: PŁÓTNO I INSPIRACJA
Wkraczając w drugie stulecie swojej historii, Phantom pozostaje żywym symbolem sztuki. Dla artystów i kolekcjonerów to wciąż zarówno płótno, jak i źródło inspiracji – forma ekspresji, która jest osobista, ponadczasowa i pełna sensu.
Źródło: Rolls-Royce