Ponadczasowa Panda 4×4 kończy 40 lat. Ten legendarny model Fiata, który potrafił połączyć komfort małego samochodu miejskiego zaprojektowanego dla rodzin z niezwykłymi osiągami uzyskiwanymi nawet na najtrudniejszym terenie, idealnie ucieleśnia włoski styl i jest prawdziwą, stuprocentową ikoną.
Aby uczcić tą rocznicę, zespół działu Heritage Stellantis przygotował podwójny prezent: sugestywny klip wideo (link) przypominający najbardziej ekscytujące wyczyny krążącej po całym świecie ikony Fiata, a drugi to odrestaurowana wersja Pandy 4×4 Trekking z 2001 roku, modelu o niskim przebiegu, który przez całe swoje życie służył jako samochód służbowy na terenie fabryki Mirafiori w Turynie.
Doprowadzony do pierwotnej świetności, samochód został wystawiony na sprzedaż i zadebiutował na niedawnych targach Auto e Moto d’Epoca w Bolonii, wzbudzając ciekawość i uznanie dla prac konserwatorskich przeprowadzonych przez zespół Heritage. Aby uzyskać więcej informacji na temat zakupu tego wyjątkowego egzemplarza typu one-off, można napisać na poniższy adres e-mail lub odwiedzić tę stronę (link).
Nowy Fiata 600 Hybrid – najnowocześniejszy zelektryfikowany włoski model
Roberto Giolito, dyrektor działu Heritage Stellantis (Alfa Romeo, Fiat, Lancia, Abarth), powiedział: „W świecie, który zmienia się tak szybko jak nigdy wcześniej, Panda 4×4 była w stanie na zawsze zapisać się w sercach wiele ludzi, towarzysząc im przez te 40 pełnych emocji i wolności lat, o czym świadczy ponad 800 000 egzemplarzy sprzedanych w okresie od 1983 roku do dnia dzisiejszego. Co więcej, Panda 4×4 została stworzona do odważnego i bezpiecznego przeżywania przygód na świeżym powietrzu, niezależnie od pogody i warunków drogowych. Odrestaurowana przez nas Panda 4×4 Trekking z 2001 roku nie jest tu wyjątkiem. Po okresie „służby” w turyńskiej fabryce Mirafiori uznaliśmy, że nadszedł czas, aby wróciła ona do swojego naturalnego środowiska: pełnych przygód tras, pokonywania górskich podjazdów lub po prostu przyjemnej jazdy po mieście. Jesteśmy dumni z tego samochodu, który przyniesie radość i beztroskę minionych czasów kolekcjonerowi, który ceni pojazdy Made in Italy”.
Pierwsza generacja, gwiazda najbardziej ekscytujących i pełnych przygód rajdów na Ziemi
Historia Pandy 4×4 rozpoczyna się w 1983 roku, zaledwie trzy lata po oficjalnym debiucie zaprojektowanego przez Giorgetto Giugiaro modelu, czyli słynnego kompaktowego, dwudrzwiowego hatchbacka z napędem na przednie koła. Na fali debiutanckiego sukcesu Pandy, FIAT postanowił wprowadzić na rynek wersję z napędem na cztery koła, która oferowała nie tylko doskonałe właściwości terenowe, ale przede wszystkim przystępną cenę – zgodnie z filozofią marki, by każdą najbardziej zaawansowaną technologię uczynić prostą i dostępną dla wszystkich, zapewniając jednocześnie urok i radość typowe dla włoskiego stylu życia.
Dlatego właśnie w 1983 roku FIAT zwrócił się do firmy Steyr-Puch, lidera w sektorze napędów na cztery koła, która przekształciła ten wszechstronny samochód miejski w mały, lekki samochód terenowy. Stworzony dla Pandy system 4×4 był prosty i solidny: wystarczyło pociągnąć specjalną dźwignię umieszczoną na tunelu, aby zapewnić napęd tylnym kołom bez wsparcia centralnego mechanizmu różnicowego. Stąd zalecenie, aby włączać go tylko na nawierzchniach o niskiej przyczepności i przy niskiej prędkości. Produkcja odbywała się w dwóch etapach: w Austrii powstawała kompletna skrzynia biegów (sprzęgło, skrzynia biegów, podzielony na trzy części wał napędowy, tylna oś z mechanizmem różnicowym i hamulce), którą następnie wysyłano do fabryki Fiata w Termini Imerese (PA), gdzie montowana była bezpośrednio w samochodzie. Kolejną wyjątkową cechą modelu z napędem na wszystkie koła była pięciobiegowa skrzynia biegów, której cechą charakterystyczną była tak zwana „primina” czyli pierwsze przełożenie na tyle krótkie, że pozwalało na dosyć łatwe pokonywanie nawet najtrudniejszych wzniesień.
Wyposażona w silnik o pojemności 965 cm³ i mocy 48 KM, którego pojemność skokowa została później zwiększona do 1108 cm³, Panda 4×4 była pierwszym samochodem miejskim z poprzecznie umieszczonym silnikiem i napędem na cztery koła.
Oprócz napędu na cztery koła, nowy samochód charakteryzował się minimalnym prześwitem wynoszącym około 18 cm, masą własną wynoszącą zaledwie 740 kg i doskonałymi kątami terenowymi, które pozwalały mu pokonywać nachylenia równe prawie 50%. Dopełnieniem jego właściwości terenowych były również opony terenowe i nakładki ochronne umieszczone w dolnej części boków nadwozia i wokół nadkoli. Dzięki tym cechom był to idealny samochód zarówno do codziennego użytku, jak i do pokonywania najbardziej krętych tras. Ponadto oferowany był w bezkonkurencyjnej cenie, dzięki czemu był dostępny dla każdego.
Oprócz wersji „podstawowej” oraz wersji „S” Pandy 4×4, na przestrzeni lat pojawiły się różne wersje wyposażenia, w tym Trekking, Country Club (wersja wyposażona w inklinometr w desce rozdzielczej, który mierzył kąt nachylenia pojazdu) oraz limitowana edycja Panda 4×4 Sisley ze specjalnie wykończonym wnętrzem i bogatym wyposażeniem standardowym.
Wizerunek Pandy jako niepowstrzymanego odkrywcy został wzmocniony i potwierdzony udziałami w licznych imprezach organizowanych na całym świecie, takich jak legendarne rajdy organizowane przez wyspecjalizowanego touroperatora „Safariland”, skierowane do kierowców amatorów, którzy chcieli przemierzyć kontynent trasami offroadowymi, prowadząc Pandę 4×4. Pierwsza z tych wypraw odbyła się w 1985 roku, kiedy to pięćdziesiąt Pand 4×4 wzięło udział w rajdzie do Afryki, wyruszając z Rzymu i podróżując najpierw do Tunisu, a później do Abidżanu – miasta na Wybrzeżu Kości Słoniowej, oddalonego o około 14 000 km od Włoch, do którego można dotrzeć jedynie jadąc przez pustynne drogi Sahary. Format Sahariland tak bardzo się spodobał, że z biegiem lat pojawiły się kolejne tego typu imprezy. Na przykład w latach 1986-1987 karawana samochodów Panda 4×4 stawiła czoła zdradliwym australijskim bezdrożom, pokonując ponad 7 000 kilometrów.
Taki sam sukces odniósł rajd zorganizowany latem 1987 roku na Islandii wśród gór lodowych i gejzerów, jak również rajd zorganizowany w gęstych lasach Amazonii, który odbył się na przełomie lat 1987-1988. Z kolei zimą 1989 roku, pięćdziesiąt Pand 4×4 wyruszyło do tajemniczych i mistycznych Indii. Najbardziej jednak ekscytujący był rajd Paryż-Pekin zorganizowany w 1989 roku, który prowadził przez 11 krajów, a którego łączny dystans wyniósł 22 000 km. Pomimo osiągnięcia dobrych wyników, karawana Pand 4×4 nigdy nie dotarła do stolicy Chin z powodu niepokojów społecznych, które doprowadziły do protestów na placu Tiananmen. Wiosną 1985 roku do celu dotarła jednak ekspedycja Marco Polo Expedition zorganizowana przez odkrywcę i producenta telewizyjnego Beppe Tenti, która na pokładzie trzech Pand 4×4 i Iveco 4×4 przemierzyła cały Jedwabny Szlak, od Wenecji do Pekinu. Był to pierwszy raz, kiedy zachodnie pojazdy przejechały przez Himalaje, aby dotrzeć do Lhasy (Tybet) i Pekinu.
Druga generacja: na szczycie świata
Zamiłowanie do przygód charakteryzowało również drugą generację Pandy 4×4 – wersję opartą na nowym modelu, który zadebiutował w 2004 roku i zdobył prestiżową nagrodę „Car of the Year 2004”. Produkowane w polskiej fabryce w Tychach, pierwsze modele drugiej generacji to Panda 4×4 i jej wersja „Climbing”. Następnie, w 2005 roku dołączyła do niej wersja Cross z nowym przodem, całkowicie przeprojektowanym zderzakiem i nowymi okrągłymi reflektorami. Gama Pandy 4×4 oferowała dwa silniki: benzynowy 1.2 o mocy 60 KM oraz, począwszy od końca 2005 roku, turbodiesel 1.3 Multijet o mocy 69 KM, dzięki któremu Panda 4×4 stała się najlepiej sprzedającym się samochodem wśród modeli off-road przez trzy lata z rzędu (2006, 2007 i 2008). Do kluczowych nowości zastosowanych w Pandzie 4×4 należało przejście z napędu 4×4 typu part-time na stały napęd na cztery koła w pełni mechaniczny i wyposażony w sprzęgło wiskotyczne (zastąpione później, w 2008 roku, sprzęgłem elektrohydraulicznym). System 4×4 włączał się automatycznie, w przypadku wykrycia utraty przyczepności na przednich kołach, stopniowo przenosząc moment obrotowy na tylną oś. Nadwozie zdobiły listwy ochronne z tworzywa umieszczone po bokach i wzmocnione zderzaki ze specjalną osłoną, które nie były polakierowane w kolorze nadwozia.
Podążając śladami pierwszej generacji, drugą generację Fiata Panda 4×4 przetestowano na najbardziej morderczych i niebezpiecznych trasach świata. W 2005 roku, startując z Katmandu położonego na wysokości około 1 355 m n.p.m., zespół pod kierownictwem Angelo D’Arrigo – włoskiego lotnika i paralotniarza, który planował lot na paralotni z najwyższego szczytu świata – pokonał strome ścieżki pasma Himalajów za kierownicą dwóch Pand 4×4, używając paliwa niskiej jakości – częściowo z konieczności, a częściowo, aby poddać model jeszcze trudniejszemu wyzwaniu. Panda 4×4 przejechała przez Nepal i dotarła do bazy pod Everestem na wysokości 5 200 m n.p.m., uciszając tym samym sceptyków i pokazując całemu światu swojego ducha przygody i walki.
Trzecia generacja króluje w najsłynniejszym rajdzie świata Dakar 2017
W 2012 roku nastąpiło symboliczne „przekazanie pałeczki” trzeciej generacji Fiata Pandy. Inspiracją stylistyczną dla projektu wykonanego przez Roberto Giolito był „Squircle”, czyli połączenie kwadratu (square) oraz koła (circle), tworzące formę, w której pierwszy element reprezentuje wydajność i masywność, a drugi przyjemność czerpaną z jazdy i wszechstronność. Wynikiem tego jest regularny i zwinny element, będący jednocześnie obietnicą dobrej zabawy – podobnie jak przyjazny i wszechstronny Fiat Panda.
Produkowana nadal we Włoszech (w zakładzie Gianbattista Vico w Pomigliano d’Arco w Kampanii), nowa Panda 4×4 otrzymała estetyczne osłony, które miały chronić nadwozie podczas jazdy po wymagających drogach. Pod kątem mechaniki, samochód całkowicie przeprojektowano, aby zapewnić mu autentyczne charakterystyki i funkcje najwyższej klasy pojazdu terenowego. Na długości zaledwie 370 centymetrów nowa wersja oferowała trzy unikalne cechy na scenie motoryzacyjnej: wymiary zewnętrzne i zwinność samochodu miejskiego, osiągi i wyposażenie charakterystyczne dla SUV-a wyższego segmentu oraz układ napędowy, typowy dla prawdziwych samochodów terenowych. W szczególności, obejmował on stały napęd na cztery koła z funkcją elektronicznie blokowanego mechanizmu różnicowego (ELD), która rozdziela siłę napędową między koła tej samej osi w momencie, gdy jedno lub oba zaczynają tracić przyczepność. Warto zaznaczyć, że funkcję ELD wprowadzono po raz pierwszy w segmencie Pandy 4×4. Jej awanturniczy wygląd i liczne innowacje technologiczne zdecydowanie przyczyniły się do zdobycia tytułu „SUV Roku 2012” przyznawanego przez słynny i prestiżowy magazyn TOP GEAR.
Co ciekawe, Fiat Panda nigdy nie przestawał zaskakiwać. Zimą 2012 roku powstała Panda Monster Truck: prototyp przygotowany przez markę Fiat we współpracy ze studiem filmowym Mercurio Cinematografica, scenografem Andrea Faini oraz atelier artystycznym Fabio Gementi. Wersja Monster Truck łączy w sobie model Pandy 4×4 z platformą modelu Jeep CJ7 4200. Wyposażona jest w wielkie koła jak u traktora, z oponami „High Speed” o średnicy 150 cm i szerokości 50 cm. Te ogromne koła zostały zamontowane za pomocą stalowych, odpowiednio toczonych kołnierzy. Efekt końcowy to Panda „big foot” wysoka na 390 cm, długa na 380 cm i szeroka na 250 cm. Wykonanie prototypu zajęło zaledwie kilka tygodni. Fiat Panda Monster Truck został wykorzystany w serii reklam stworzonych przez agencję Leo Burnett i można go obecnie zobaczyć w Heritage Hub w Turynie.
Wersja Cross pojawiła się w 2014 roku. Był to kolejny krok naprzód w porównaniu do wersji 4×4. Nowa Panda Cross oferowała odświeżony wygląd zewnętrzny mający na celu lepszą ochronę nadwozia, nowe technologie elektroniczne, a zwłaszcza nowe silniki. Jednakże najważniejszą funkcją był układ przeniesienia napędu typu „Torque-on-Demand” umożliwiający kierowcy wybór konfiguracji pojazdu i selektor oferujący możliwość przełączania trybów napędu w zależności od warunków nawierzchni, wybierając spośród trzech trybów pracy: Auto, Lock i Hill Descent.
Trzecią generację Pandy 4×4 również przetestowano na najbardziej ekstremalnych i zdradliwych trasach na całym świecie. I tak na przykład, w 2017 roku Panda 4×4 Cross pod nazwą PanDakar, wzięła udział w legendarnym rajdzie Dakar. PanDakar to pierwszy samochód miejski Fiata wywodzący się z seryjnej produkcji, który przekroczył linię mety najsłynniejszego rajdu świata. Doskonały wynik PanDakar jest zasługą zespołu, w skład którego weszli weterani rajdów Giulio Verzeletti i Antonio Cabini. Samochód ukończył pomyślnie poszczególne etapy zawodów, przejeżdżając przez Argentynę, Boliwię i Paragwaj, pokonując prawie 9000 km – z czego 4000 km na wyczerpujących odcinkach specjalnych. Wyposażony w potężny silnik 2.0 Multijet o mocy 180 KM był poddawany różnym wyzwaniom: 7 odcinków specjalnych o długości ponad 400 km, z których jeden wyniósł 500 km; przez 5 dni na odcinku ponad 2200 km samochód i załoga musieli pokonać trudności spowodowane niedoborem tlenu ze względu na wysokość, która nie wynosiła nigdy poniżej 3500 m n.p.m. Ponadto temperatura często przekraczała 40°C, co w połączeniu z bardzo zmienną pogodą, było dużym obciążeniem zarówno dla wytrzymałości mechanicznej PanDakar, jak i wytrzymałości fizycznej załogi. Fakt ten jest tym bardziej imponujący, jeśli weźmiemy pod uwagę, że z 93 początkowych zespołów, tylko 53 ukończyły zawody.
Nieustraszona Panda 4×4 stała się gwiazdą rajdu Panda, długodystansowego rajdu amatorskiego odbywającego się co roku w marcu, w którym ponad 300 zespołów z całego świata pokonuje trasę z siedmioma przystankami na marokańskiej pustyni, bez pomocy GPS, korzystając jedynie z map i kompasu. Edycja 2024 odbędzie się w dniach od 1 do 8 marca i jak zawsze wezmą w niej udział zarówno zabytkowe, jak i najnowsze Pandy, tak w wersji 4×4, jak i 4×2, na cześć wartości takich, jak pasja i wolność, które ikona Fiata zapewnia już od 40 lat. Również z tego powodu marka FIAT postanowiła wypuścić na rynek jubileuszową edycję Pandy z napędem na cztery koła, zwaną „4×40”, która będzie dostępna w zaledwie 1983 egzemplarzach, upamiętniając datę rozpoczęcia jej produkcji.
Panda 4×4 Heritage – przeżyj nowe i ekscytujące przygody
Stworzona w marcu 2002 roku Panda 4×4 Heritage – w wersji Trekking – jest częścią „Reloaded by Creators” – projektu działu Heritage zajmującego się odnawianiem zabytkowych samochodów i ich powtórnym wprowadzeniem na rynek.
Poddany profesjonalnej renowacji, samochód czeka teraz na pasjonata motoryzacji, który chciałby przeżyć nowe przygody za kierownicą modelu wyróżniającego się ekscytującą przeszłością. Świetnie zachowany jak na swój wiek i wyposażony w silnik o pojemności 1108 cm3 i mocy 54 KM, egzemplarz nigdy nie opuścił fabryki, ponieważ korzystano z niego do jazdy na terenie zakładu Mirafiori. W świetnym stanie i z przebiegiem poniżej 40 000 km, ten egzemplarz Pandy był idealnym kandydatem do renowacji i ponownego wprowadzenia na rynek. Wszystkie komponenty mechaniczne dokładnie sprawdzono z charakterystyczną precyzją działu Heritage Officine Classiche; nadwozie, nawet jeśli było w dobrym stanie, ponownie polakierowano, aby przywrócić mu pierwotny blask. Natomiast wnętrze jest niezwykle dobrze zachowane i zachowuje swoją pierwotną formę, dzięki czemu samochód jest jeszcze bardziej wyjątkowy. Olśniewająca i świeżo odrestaurowana wersja kolekcjonerska spersonalizowana przez dział Heritage jest gotowa, aby na nowo odkrywać świat. Ponadto jej „bliźniaczą” wersję można podziwiać w Heritage Hub w Turynie. Więcej informacji na temat zakupu tego samochodu można uzyskać, pisząc na poniższy adres mail lub odwiedzając oficjalną stronę pod linkiem.
Źródło: Fiat