Wybierasz się w podróż? Te informacje będą przydatne nie tylko przed wakacyjnymi wyjazdami po Polsce i Europie. Przypomnijmy, że korzystanie z większości blisko 4158 km dróg szybkiego ruchu w Polsce jest bezpłatne dla pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony. Dotyczy to wszystkich dróg ekspresowych i dużej części autostrad.
Przypomnijmy, że sieć autostrad w Polsce ma długość ok. 1694 km, a opłaty za przejazd pojazdami poniżej 3,5 tony ponosimy na odcinkach autostrad o łącznej długości ok. 728 km. Przejazd pozostałymi 966 km autostrad jest bezpłatny. W ubiegłym roku zlikwidowaliśmy wąskie gardło na A2 w Pruszkowie pod Warszawą, rozbierając wysepki na nieczynnym punkcie poboru opłat. Poniżej podajemy też informacje o opłatach za przejazd drogami w innych krajach Europy.
Na terenie Polski są trzy odcinki koncesyjne: A1 Rusocin – Nowa Wieś (ok. 152 km), A2 Konin – Świecko (ok. 255 km) oraz A4 Katowice – Kraków (ok. 60 km), na których opłaty pobierają zarządzający autostradą koncesjonariusze. Z kolei na dwóch odcinkach autostrad będących w zarządzie GDDKiA: A2 Konin – Stryków (ok. 99 km) oraz A4 Wrocław – Sośnica (ok. 162 km) za pobór opłat do 30 czerwca br. odpowiadał Główny Inspektorat Transportu Drogowego.
Prace nad nowym system poboru opłat
Od 1 lipca 2020 r. obowiązki te przejął Szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS). Odpowiada on nie tylko za pobór opłaty za przejazd płatnymi odcinkami autostrad, ale również za pobór opłaty elektronicznej za przejazd po drogach krajowych dla pojazdów powyżej 3,5 t, a także za utrzymanie, eksploatowanie i rozwijanie elektronicznego systemu poboru opłat. Natomiast właścicielem Krajowego Systemu Poboru Opłat i poszczególnych elementów, które wchodzą w jego skład, w tym Elektronicznego Systemu Poboru Opłat viaTOLL, jest Minister Finansów.
GDDKiA – odcinkowy pomiar prędkości zapobiega przekraczaniu prędkości także w innych krajach
Dotychczasowy system zostanie wygaszony do końca lipca 2021 r. Trwają już prace nad nowym systemem, opartym na technologii pozycjonowania satelitarnego. Ministerstwo Finansów opublikowało projekty kluczowych dokumentów technicznych dla firm zainteresowanych obsługą przewoźników transportowych.
Ile zapłacimy za przejazd autostradą?
Każdy z koncesjonariuszy ma inne stawki za przejazd kilometra autostrady.
Autostrada A1: odcinek Rusocin – Nowa Wieś – zobacz obowiązujące stawki
Autostrada A2: odcinek Konin – Świecko – zobacz obowiązujące stawki
Autostrada A4: odcinek Katowice – Kraków – zobacz obowiązujące stawki
Z kolei na odcinkach autostrad zarządzanych przez GDDKiA i objętych systemem viaTOLL, z manualnym lub elektronicznym systemem poboru opłat, stawki są jednakowe. Wynikają z rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie stawek opłat za przejazd autostradą.
Stawka opłaty za przejazd 1 km autostrady dla pojazdów kategorii 1 (motocykle) wynosi 0,05 zł.
Stawka opłaty za przejazd 1 km autostrady dla pojazdów kategorii 2 (pojazdy samochodowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony) wynosi 0,10 zł.
Autostrada A2 Konin – Stryków oraz A4 Wrocław (węzeł Bielany Wrocławskie) – Sośnica (węzeł Sośnica) – zobacz obowiązujące stawki
Dodatkowo na autostradzie A4 od SPO Kleszczów (węzeł Kleszczów) do PPO Sośnica (węzeł Sośnica) dla pojazdów osobowych (o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony) i motocykli obowiązuje stawka 0 zł.
System viaTOLL
Manualny System Poboru Opłat
Manualny system poboru opłat to jedna z dwóch metod płatności za przejazd odcinkami autostrad: A2 Konin – Stryków i A4 Bielany Wrocławskie – Sośnica, dostępnych dla pojazdów samochodowych oraz zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej ≤ 3,5 tony. Opłata dokonywana jest na bramkach w punktach poboru opłat. Manualny system poboru opłat na ww. odcinkach autostrad ma charakter zamknięty, co oznacza, że kierowca wjeżdżający na taki odcinek autostrady pobiera bilet, na podstawie którego dokonuje opłaty w miejscu poboru opłat, opuszczając ten odcinek autostrady. Opłata za przejazd jest zróżnicowana w zależności od rodzaju pojazdu oraz liczby przejechanych kilometrów.
Podstawa prawna – ustawa o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym
Elektroniczny System Poboru Opłat
Podstawa prawna: ustawa o drogach publicznych z dnia 21 marca 1985 r. oraz rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wykazu dróg krajowych lub ich odcinków, na których pobiera się opłatę elektroniczną oraz wysokości stawek opłaty elektronicznej.
Do uiszczenia opłaty elektronicznej za przejazd po wybranych odcinkach dróg krajowych (w tym dróg ekspresowych i autostrad) zarządzanych przez GDDKiA zobowiązane są pojazdy samochodowe oraz zespoły pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony.
Stawki opłaty elektronicznej uzależnione są od:
1. klasy drogi,
2. maksymalnej dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu,
3. klasy emisji spalin EURO.
Opłaty za autostrady w Europie dla samochodów do 3,5 tony
System winiet za korzystanie z dróg
W zależności od kraju można wykupić winiety tygodniowe, 10-dniowe, miesięczne lub roczne. System winiet foruje użytkowników, którzy codziennie lub bardzo często korzystają z płatnych dróg. Dla turystów, którzy dwukrotnie przejadą przez dany kraj, oznaczają proporcjonalnie wyższy koszt. Plusem jest brak bramek i kolejek. 
Winiety obowiązują w Austrii (dodatkowe opłaty za przejazd niektórych dróg i tuneli), Bułgarii, Czechach, Mołdawii (na wszystkie drogi), w Rumunii, Słowacji , Słowenii, Szwajcarii (dodatkowa opłata za przejazd tunelami: Munt la Schera i Grand St. Bernard) oraz na Węgrzech.
Za przejechanie określonej trasy
Kierowca płaci za faktycznie pokonany odcinek drogi. System wiąże się z bramkami poboru opłat i kolejkami spotykanymi bardzo często, nie tylko w szczytach wakacyjnych wyjazdów. W zależności od operatora poboru opłat funkcjonują systemy automatycznej opłaty za przejechanie bramki. W Norwegii działa automatyczny system poboru za przejechane odcinki dróg, tunele lub mosty, wykorzystujący urządzenie pokładowe lub odczytujący tablice rejestracyjne.
Tradycyjne bramki na autostradach spotkamy w Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Francji (dodatkowo opłaty za niektóre mosty i tunele), Grecji, Hiszpanii, Irlandii, Macedonii, Portugalii (rejestracja na pierwszej bramce potem automatycznie), Serbii, w Turcji (niektóre odcinki) oraz we Włoszech (dodatkowa opłata za przejazd tunelami: Grand St. Bernard, Fréjus, Mont Blanc i Munt la Schera).
Bezpłatnie
W tych krajach Europy nie płacimy za korzystanie z sieci autostrad, dróg ekspresowych czy też pozostałych: Albania, Andora, Belgia (płatny przejazd tunelem łączącym Liefkenshoek z Antwerpią), Cypr, Czarnogóra (płatny przejazd tunelem Sozina), Dania (płatny przejazd mostem na cieśninami: Wielki Bełt i Sund), Estonia, Finlandia, Holandia (płatny przejazd tunelami: w Dordrecht oraz łączący Ellewoutsdijk i Terneuzen), Islandia, Liechtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Monako, San Marino, Szwecja, Wielka Brytania (płatne niektóre mosty oraz tunele). W Niemczech również nie ma opłat choć miały zostać wprowadzone od października 2020 roku. Jednak Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zakwestionował wprowadzenie tych przepisów, które w praktyce oznaczałyby płatność za autostrady dla obcokrajowców. Teoretycznie miały obowiązywać Niemców, ale w praktyce obywatele tego kraju mogliby odliczyć poniesione opłaty od podatku.
Źródło: GDDKiA