Mazda MX-30 – całkowicie elektryczna

Rzut oka na historię firmy Mazda pokazuje, że oznaczenie MX znacznie wyprzedziło premierę najlepiej sprzedającego się roadstera świata, modelu MX-5 – na przestrzeni lat pojawiło się ono kilkanaście razy w wielu produkcyjnych, koncepcyjnych i wyczynowych modelach Mazdy.

Wszystkie modele posiadały w nazwie litery MX dlatego, że bez względu na reprezentowany typ pojazdu podejmowały wyzwanie tworzenia i rozpowszechniania nowych wartości, nie pozwalając ograniczać się konwencjom. Również Mazda MX-5 w chwili swojej premiery w roku 1989 była właśnie takim samochodem. W okresie, gdy przemysł motoryzacyjny odchodził od aut sportowych oferowanych w rozsądnych cenach, Mazda wbrew panującym trendom zaproponowała doskonałą reinterpretację klasycznego roadstera z tylnym napędem, w nowoczesnym wydaniu.

Pierwszą Mazdą, która otrzymała oznaczenie MX, był przedstawiony w 1981 r. model koncepcyjny MX-81 – futurystyczny hatchback o klinowatym kształcie, zaprojektowany przez włoskie studio projektowe Bertone. Niektóre motywy tego projektu, takie jak wysoko umieszczone tylne lampy i wysuwane reflektory, miały powrócić w kolejnych drogowych modelach Mazdy.

Zaprezentowany w roku 1983 model koncepcyjny MX-02 zwracał uwagę paroma unikalnymi rozwiązaniami, m.in. zastosowaniem skrętnych kół tylnej osi i wyświetlacza przeziernego head-up. W koncepcji MX-03 z 1985 r. projektanci posunęli się o kilka kroków dalej – kierownicę zastąpili wolantem rodem z samolotów, a skrętne koła tylnej osi uzupełnili napędem na cztery koła, którego źródłem był silnik Wankla o trzech rotorach i mocy 315 KM.

Mazda MX-04, po raz pierwszy pokazana na Salonie Samochodowym w Tokio w 1987 r., również napędzana silnikiem Wankla, wyróżniała się możliwością rekonfiguracji karoserii. Koncept ten przewidywał, że nabywca, korzystając ze zdejmowanych paneli nadwozia z włókna szklanego, będzie mógł wybrać, czy woli coupé z dachem w formie szklanej kopuły, czy roadstera bez bocznych paneli, w stylu plażowego buggy. W zaledwie dwa lata później pojawiła się Mazda MX-5. Kolejnymi pojazdami noszącymi oznaczenie MX były już modele produkcyjne: w roku 1992 coupé-hatchbackMX-3 z najmniejszym na świecie silnikiem V6 oraz większa MX-6 – duże coupé oferowane w cenie rodzinnego sedana.

Mazda MX-30 – samochód elektryczny dbający o środowisko i kierowcę

Zakaz stosowania silników Wankla w wyścigach długodystansowych, wprowadzony po zwycięstwie Mazdy 787B w wyścigu 24 h Le Mans w 1991 r.,doprowadził do pojawienia się najbardziej radykalnego samochodu, jaki nosił oznaczenie MX w latach 90. Był nim wyścigowy MXR-01 z klasy prototypów, zbudowany w jedynie pięciu egzemplarzach. Niestety, po sezonie 1992 seria Mistrzostw Świata Samochodów Sportowych przestała istnieć, co odebrało tej szczególnej maszynie szansę na rywalizację i sukcesy i doprowadziło do zakończenia realizowanego przez Mazdę programu sportowego na poziomie światowym.

Model MX-Sport Tourer z 2001 r. był radykalną propozycją koncepcyjną z drzwiami freestyle. Z kolei MX-Flexa, koncept z roku 2004, przedstawił światu odsuwane drzwi wprowadzone później do modelu produkcyjnego Mazda5. Kolejne modele koncepcyjne – MX-Sport Runabout z roku 2002 i MX-Sportifz 2003 – stanowiły, odpowiednio, zapowiedzi drugiej generacji Mazdy2 oraz nowej Mazdy3. Z roku 2004 pochodzi adresowana na rynek amerykański koncepcja MX-MicroSport, a w rok później kolejna, nazwana MX-Crossport, utorowała drogę całej linii nagradzanych modeli segmentu SUV, których dzisiejszymi przedstawicielami są CX-5 i CX-30.

Obecnie, wraz z MX-30, nadchodzi właściwa chwila, by oznaczenie MX powróciło do modeli produkcyjnych. Jako pierwszy produkcyjny model Mazdy o napędzie całkowicie elektrycznym (EV), MX-30 jest samochodem otwierającym nowy rozdział w historii tej marki.

Mazda MX-30 – nowa era

Wygląd zewnętrzny Mazdy MX-30 łączy powab intrygującej nowoczesności z wrażeniem siły i elegancji właściwym dla pojazdu SUV. Jej projektanci wspólnym wysiłkiem znaleźli najnowszy wyraz dla języka stylistycznego KODO – Dusza Ruchu:czystość pełnych i mocnych brył, wydobycie piękna poprzez eliminację wszystkich zbędnych elementów. Naturalna obecność przestrzeni wewnątrz tej silnej, prostej, a jednak drobiazgowo dopracowanej formy stanowi o klasie tego nadwozia, rozumianej w kategoriach Human Modern.

W modelu MX-30 wykorzystano podobny wzór reflektorów, jak w pozostałych modelach Mazdy nowej generacji – mają one formę cylindryczną, a ich wygląd łączy w sobie głębię i ekspresję. Dla podkreślenia trójwymiarowej bryły zespolonych lamp tylnych, ich skrajnie zewnętrzne partie z kręgami światła również ukształtowane są cylindrycznie i dopasowane do kloszy obudowy.

Mazda MX-30 – styl wnętrza

Drzwi typu freestyle ułatwiają takie rozplanowanie wnętrza, by kabina stanowiła wygodne i wzbudzające zaufanie otoczenie kierowcy i pasażerów. Użyte w niej najnowocześniejsze rozwiązania techniczne i stylistyczne dają poczucie jasnej i swobodnej przestrzeni.

Uwagę zwraca staranny dobór nowych, przyjaznych dla środowiska materiałów oraz dokładność ich montażu i wykończenia. Efekt w pełni realizuje koncepcję stylu Human Modern – otrzymujemy wygodne i modne wnętrze, wzbudzające poczucie ufności i spokoju.

Osobliwością w kabinie MX-30 jest środkowa konsola pływająca, niezależna od tablicy rozdzielczej i wizualnie dominująca wśród innych komponentów zabudowy wnętrza. W jej przedniej górnej części umieszczony jest nowy ekran dotykowy o przekątnej 7 cali; w kondygnacji dolnej znajdują się schowki i półeczki na drobne przedmioty osób zajmujących przednie siedzenia.

Ekran dotykowy o przekątnej 7-cali

Mazda MX-30 jako pierwszy model marki wyposażona jest w ekran dotykowy o przekątnej 7 cali umieszczony w przedniej części konsoli. Kiedy kierowca otwiera drzwi i wsiada do auta, ekran wyświetla dyskretnie zmieniającą się grafikę – różną zależnie od pory doby i temperatury zewnętrznej, dzięki czemu pomaga wprawić kierowcę w odpowiedni nastrój do jazdy. Po uruchomieniu samochodu ekran pokazuje panel sterowania klimatyzacją.

Wyświetlacz multimediów o przekątnej 8,8-cala

Model MX-30 jest wyposażony w taki sam wyświetlacz multimediów o przekątnej 8,8 cala, jaki wprowadzony został po raz pierwszy w modelach Mazda3 i CX-30. Oprócz konfiguracji z dwoma ekranami, wykorzystującej format szerokoekranowy, aby urządzenie było jeszcze łatwiejsze w obsłudze, nowością jest wyświetlanie treści taką samą czcionką jak w innych urządzeniach pokładowych, np. na tarczach zegarów, co podnosi wizualną konsekwencję obejmującą wszystkie instrumenty w kabinie.

Pokrętło HMI z funkcją przycisku zapewnia szybką, łatwą i intuicyjną obsługę systemu i gwarantuje, że kierowcy w krótkim czasie opanują posługiwanie się nim bez konieczności odwracania wzroku od drogi.

Panel sterowania klimatyzacją na ekranie dotykowym

Ekran o przekątnej 7 cali służy podczas jazdy jako dotykowy panel sterowania klimatyzacją, czyli do regulacji temperatury, wentylacji i ogrzewania siedzeń. Wszystkie elementy sterowania rozmieszczone są w prosty sposób, a funkcje pogrupowane inteligentnie, dzięki czemu wszystkie czynności wykonuje się szybko i intuicyjnie.

Obsługę funkcji klimatyzacji zaprogramowano tak, aby krótkie puknięcie w ekran powodowało wzrost lub spadek temperatury o 0,5 stopnia C., a przesunięcie palca zmieniało ją w skokach po 3 stopnie. Obszar ekranu reagujący na dotknięcia jest nieco większy od samej ikony, co skraca czas, jaki kierowca musi patrzeć na ekran. Dodatkowo, system potwierdza każdą zmianę sygnałem dźwiękowym, dzięki czemu wiadomo, że przyjął i realizuje daną komendę.

Drzwi typu Freestyle

Mazda MX-30 ma drzwi typu freestyle, bez środkowego słupka. Są one wyposażone w specjalnie zaprojektowane zawiasy, dzięki czemu drzwi przednie otwierają się aż do kąta 82°, a tylne do tyłu, do kąta 80°.

Tak szerokie kąty otwarcia drzwi w połączeniu z eliminacją środkowego słupka zwiększają wygodę wsiadania i wysiadania z obydwu rzędów siedzeń oraz znacznie ułatwiają wkładanie i wyjmowanie z wnętrza dużych przedmiotów.

Wysokość i kształt wykroju drzwi zaprojektowano zgodnie z ludzką ergonomią. W boczku drzwi tylnych umieszczony jest pionowy uchwyt uławiający ich otwieranie i zamykanie z mniejszym obciążeniem dla nadgarstka, nawet wtedy, gdy drzwi są otwarte szeroko.

Fotele przednie wyposażone są w specjalny mechanizm dostępu, który za jednym dotknięciem składa oparcie ku przodowi i jednocześnie przesuwa cały fotel do przodu. Łatwym, pozbawionym wysiłku ruchom podczas zajmowania miejsca w aucie i opuszczania go sprzyjają też staranne zaprojektowanie przekroje progów i kształt ich nakładek.

Konfiguracja i parametry systemu

Na komponenty instalacji wysokiego napięcia systemu e-Skyactiv składają się silnik, pakiet akumulatorów, falownik oraz przetwornica napięcia DC-DC (prąd stały-prąd stały). Prąd stały czerpany z akumulatorów przetwarzany jest przez przetwornicę na prąd przemienny, który zasila silnik, natomiast przetwornica DC-DC obniża napięcie dla potrzeb zasilania różnych urządzeń pomocniczych samochodu, pracujących pod napięciem 12V.

Silnik, falownik, przetwornica napięcia i skrzynka przyłączowa zabudowane są w postaci zintegrowanego modułu wysokiego napięcia, który zamontowany jest w przedniej części samochodu. Pojemność akumulatora wysokiego napięcia umieszczonego pod podłogą auta zostały starannie dobrane w celu obniżenia do minimum emisji CO₂ w całym swoim cyklu eksploatacyjnym, liczonym od wydobycia surowców energetycznych aż po utylizację zużytego akumulatora.

Silnik synchroniczny zasilany prądem przemiennym, chłodzony cieczą, osiąga maksymalną moc 105 kWi maksymalny moment obrotowy 265 Nm. Ogniwa pryzmatyczne akumulatora litowo-jonowego pod napięciem 355 V zapewniają łączną moc elektryczną 35,5 kW.

Aby zmniejszyć wysokość pakietu akumulatorów i jej wpływ na przestrzeń w kabinie, wykorzystano moduły o wysokiej gęstości i magistralę okablowania z cienkich przewodów. Rozwiązania te zmniejszają wielkość instalacji pomiędzy komponentami wysokiego napięcia, co z kolei umożliwia użycie cieńszych rurek systemu chłodzenia.

Moduł akumulatorów jest sztywno zamocowany do nadwozia MX-30 w celu zwiększenia ogólnej sztywności konstrukcji. Gniazda ładowania zwykłego i szybkiego połączone są w zestaw, dostępny na prawym tylnym błotniku, natomiast przewód ładowarki prądu przemiennego umieszczony jest w bagażniku.

Kolejną cechą systemu jest układ kontrolny minimalizujący straty energii z całej instalacji, w tym z falownika, silnika oraz straty ponoszone na przetwarzaniu energii zgromadzonej w akumulatorze na siłę napędową. Układ ten reguluje obieg energii w pojeździe i w ramach całego systemu pozwala obniżyć zużycie mocy, tym samym maksymalizując ilość energii bezpośrednio wykorzystywaną do napędzania Mazdy MX-30.

Moc maksymalna systemu 107 kW/145 KMi maksymalny moment obrotowy 270,9 Nm (przy zużyciu energii elektrycznego wg normy WLTP w cyklu mieszanym na poziomie 19 kWh/100km i emisjach CO₂ 0 g/km) przenoszone w MX-30 na przednie koła, umożliwiają przyśpieszanie o 0 do 100 km/h w 9,7 s. i osiąganie elektronicznie ograniczonej prędkości maksymalnej 140 km/h. Przy zużyciu energii na poziomie 190 Wh/km, czyli 19 kWh/100 km (wg normy WLTP w cyklu mieszanym), zasięg modelu MX-30 mierzony wg normy WLTP wynosi 200 km, co znacznie przekracza przeciętny dzienny przebieg kierowców europejskich, wynoszący 48 km.

Układ chłodzenia akumulatora

Pakiet akumulatorów trakcyjnych Mazdy MX-30 wyposażony jest w system, który chłodzi ogniwa, gdy ich temperatura rośnie. Cienkie rurki tego małogabarytowego systemu rozmieszczone są na spodzie modułu akumulatora i stykają się z wymiennikiem ciepła. Temperaturę akumulatorów stale kontroluje specjalny czujnik, który w miarę potrzeb steruje też obiegiem chłodziwa.

System ten utrzymuje najwłaściwszą możliwą temperaturę akumulatora nawet w gorące dni i w ten sposób chroni go przed degradacją wywołaną przegrzaniem. Ponadto, jest on skoordynowany z funkcją klimatyzacji, w efekcie czego pochodną jego pracy jest również wydajne schładzanie wnętrza auta.

Metody i czas ładowania

System e-Skyactiv można ładować prądem przemiennym o mocy do 6,6 kW albo, szybką metodą, przy użyciu prądu stałego. Model ten umożliwia ładowanie prądem stałym zgodnie ze standardami CHAdeMO lub COMBO. Przyjęcie standardu właściwego dla konkretnego regionu umożliwia ładowanie Mazdy MX-30 na każdej stacji ładowania na świecie.

Akumulator Mazdy MX-30 można naładować od poziomu 20% do 80% w ciągu 3 godzin stosując prąd przemienny lub w 36 minut prądem stałym.

Aktywny pedał sterujący układem napędowym

W ramach koncepcji e-Skyactiv pedał sterujący układem napędowym nie jest jedynie pedałem gazu. Urządzenie to wykorzystuje własny, opracowany przez Mazdę system sterowania dopływem siły napędowej. Jego zadaniem jest regulowanie prędkości i stabilności dynamicznej pojazdu stosownie do impulsów dawanych przez kierowcę, obejmujących zarówno przyśpieszanie, jak i zwalnianie.

System precyzyjnie wyczuwa zarówno siłę, jak i szybkość nacisku na pedał, dzięki czemu wiernie reaguje na impulsy kierowcy i zapewnia liniowy wzrost siły przyśpieszenia. Przy powolnym wciskaniu pedału stopniowe narastanie momentu obrotowego ułatwia kierowcy kontrolę prędkości samochodu. Z kolei szybkie wciśnięcie pedału są dla system wskazaniem, że kierowca chce zwiększyć prędkość – wtedy reakcją jest natychmiastowe i silne przyśpieszenie.

Pedał działa podobnie w drugą stronę, to znaczy w odpowiedzi na zmniejszanie nacisku lub zdjęcie nogi z gazu: system monitoruje szybkość tych operacji i proporcjonalnie do nich dostarcza siły zwalniającej.

Mocowania jednostki napędowej i inne usztywnienia układu przeniesienia siły napędowej czuwają nad gładkim i stabilnym zachowaniem dynamicznym pojazdu, nawet podczas przejść od dostarczania siły napędowej do uruchomienia siły zwalniającej. Ponadto, kiedy wciśnięty zostaje pedał hamulca, silnik i hamulce wspólnie, współpracując ze sobą, odpowiadają za wytracanie prędkości, zapewniając jednocześnie odzyskiwanie energii, czyli przetwarzanie, z minimalnymi stratami, energii kinetycznej pojazdu na prąd zasilający akumulator trakcyjny.

Gdy kierowca najpierw zdejmuje nogę z pedału sterującego napędem, a następnie wciska pedał hamulca, system dba o gładki i płynny dopływ siły zwalniającej, bez wyczuwalnego przejścia z jednej czynności na drugą. Proces ten zapewnia większą kontrolę nad balansem sił kinetycznych działających wzdłuż pojazdu podczas jazdy po łukach i nad zachowaniem bezpiecznego dystansu pomiędzy Mazdą MX-30 a innymi pojazdami przy zatrzymywaniu się.

Łopatki przy kierownicy

Łopatki zamontowane przy kierownicy Mazdy MX-30 nie mają na celu ułatwiania ręcznej zmiany przełożeń, lecz wzbogacenie doznań prowadzenia samochodu. Umożliwiają one kierowcom regulację charakterystyki dopływu siły napędowej i poziomu odzysku energii podczas zwalniania i hamowania.

Charakterystykę tę reguluje się korzystając z pięciu trybów jazdy. Do wyboru są po dwa tryby w górę i w dół od umieszczonego pośrodku domyślnego trybu D. Tryby te mają wpływ na intensywność zarówno przyśpieszania, jak i zwalniania z odzyskiem energii.

Niezależnie od utrzymywanej prędkości jazdy, przełączanie łopatek zmienia tylko jedną rzecz: łatwość zmiany prędkości pojazdu, czyli przyśpieszania lub zwalniania. Na przykład, podczas jazdy w dół pochyłości ruchem lewej łopatki możemy uzyskać efekt odczuwalny jako zwiększenie oporów jazdy (hamowania silnikiem, czemu towarzyszy większy odzysk energii), dzięki czemu kierowca zyskuje większą pewność panowania nad samochodem.

Z kolei przy użyciu prawej łopatki podczas jazdy pod strome wzniesienie wywołamy reakcję napędu dającą poczucie zmniejszenia oporów jazdy (z czym wiąże się osłabienie potencjalnego odzysku energii), co również ułatwia kierowcy utrzymanie danej prędkości. Co więcej, podczas jazdy autostradowej tryby włączane prawą łopatką zapobiegają zwalnianiu podczas ujęcia gazu, dzięki czemu kierowcy łatwiej jest utrzymywać stałą prędkość bez ciągłego wysilania prawej stopy.

Kierowca może także używać lewej łopatki podczas jazdy krętą drogą, aby poszerzyć zakres regulacji intensywności przyśpieszenia w operowaniu aktywnym pedałem sterującym, dzięki czemu zyskuje się łatwiejszą kontrolę nad siłami kinetycznymi działającymi na samochód na zakrętach.

System e-GVC Plus (electric G-Vectoring Control Plus)

W modelu MX-30 stosowany przez Mazdę system GVC (G-Vectoring Control), wykorzystujący układ napędowy do poprawy zachowań dynamicznych podwozia, został zmodyfikowany do wersji e-GVC Plus. System ten korzysta z charakterystyki momentu obrotowego silnika elektrycznego, by w jeszcze większym zakresie sytuacji drogowych równoważyć balans sił kinetycznych, czyli przenoszenie obciążeń pomiędzy osią przednią a tylną.

Mazda MX-30 -polskie ceny

System jest w stanie w każdym zakresie prędkości zapewnić gładkie i jednorodne przejścia pomiędzy siłami przeciążenia działającymi wzdłużnie i poprzecznie, zarówno w sytuacji, gdy kierowca koryguje kierownicą tor jazdy podczas jazdy na wprost jak i wtedy, gdy zmienia go na zakrętach. W ten sposób system czuwa nad takim zachowaniem pojazdu, które zawsze odbiera się jako naturalne i przyjemne.

System e-GVC Plus precyzyjnie steruje podażą siły napędowej w odpowiedzi na ruchy wykonywane kierownicą. Gdy kierowca skręca koła, by wejść w zakręt, system nieznacznie zmniejsza moment obrotowy, przy przenieść większe obciążenie na przednią oś samochodu, co powoduje zwiększenie przyczepności opon przednich kół i lepszą skłonność podwozia do zmiany toru jazdy.

Z kolei gdy na końcu zakrętu kierowca zaczyna prostować koła do pozycji wyjściowej, moment obrotowy zostaje nieznacznie zwiększony, by obciążenie kinetyczne przeniosło się na tylną oś w celu jej stabilizacji w tej fazie prowadzenia.

Jeżeli kierowca szybkim ruchem przywraca kierownicę do położenia neutralnego, do współpracy włącza się sterowanie momentem hamującym w celu ustabilizowania zachowania pojazdu w zakręcie. W efekcie działanie systemu wydatnie zwiększa stabilność, np. podczas jazdy drogami górskimi, jak również na autostradach i nawierzchniach śliskich.

[1] Dane europejskie.

[2] Bez anteny płetwowej; z kierowcą (75 kg)

Źródło: Mazda